Conxunto Pazo de Mos, Cruceiro, A Rúa

A praza é o núcleo central do barrio e a rúa que a atravesa recibe o nome de A Rúa. É unha rúa pavimentada, restaurada e de aspecto clásico, onde se atopa a chamada “Casa Branca”, o antigo concello, que actualmente funciona como albergue de peregrinos, e algunhas vivendas aínda contan cos escudos nas súas fachadas, como a Casa da Señora Eduarda.

O Pazo dos Marqueses de Mos atópase no barrio de A Rúa. A súa construción data do século XVII, cunha planta en forma de L e construído en dúas fases: primeiro a planta do leste e posteriormente a planta do norte. O edificio era a residencia dos Marqueses de Mos, ata que foi pasto do lume e destruído polas tropas francesas a comezos do século XIX. Na década de 1970, a propiedade e a finca do Pazo pasaron a mans da empresa Industrias Frigoríficas do Louro, que construíu un criadeiro de gando vacún. A principios dos anos 80, a propiedade foi adquirida polo Grupo Coren, que cedeu a propiedade das ruínas á veciñanza. O espazo adaptouse á contorna: inclúe o Pazo dos Marqueses (pódese visitar en horario de tarde), a igrexa, o albergue de peregrinos e a rúa empedrada A Rúa. Súmanse ao proxecto amplas prazas tanto diante como detrás do Pazo e a outra edificación auxiliar de formigón da depuradora onde no seu interior podemos ver pezas de pedra dunha antiga canalización atopada na finca utilizada para abastecer as instalacións de auga potable traída desde uns 400 metros de distancia por medio de vasos comunicantes.

Tamén foron recuperados os antigos silos, as pérgolas e un miradoiro, desde o que gozar de todo o conxunto. Para completar o proxecto fíxose o parque infantil, con tobogáns de madeira, randeeiras, módulos para trepar, zonas con estruturas de pedra para sentar e unha pista multiusos na que se pode xogar á pelota, pasear coas bicis, patíns… Hai un gran aparcamento con acceso ao parque.

Na saída do camiño portugués a Santiago, os peregrinos poden encontrar o Cruceiro dos Cabaleiros. Situado na rúa dos Cabaleiros, trátase dun cruceiro policromado do século XVIII que por unha banda ten a imaxe da Virxe, e pola outra, a de Cristo.