Castelo de Soutomaior

O castelo de Soutomaior, coa súa impoñente presenza, pouco se asemella á fortaleza militar que ten as súas raíces no século XII. Ao longo da súa variada historia como centro de poder feudal, escenario de batallas, residencia de verán da nobreza e agora monumento público visitable, cun “Xardín de Excelencia Internacional da Camelia”, pasou por varias reconstrucións e rehabilitacións ata adquirir a súa arquitectura impoñente e perfil actual.

A orixe da fortaleza remonta ao reinado de Alfonso VII, cando se construíu unha estrutura militar e defensiva nun lugar estratéxico en Soutomaior. Dun lado, o recinto está situado preto da costa, pero ao mesmo tempo protexido de invasións mariñas de normandos, turcos ou piratas, ao erguerse sobre rochas a 119 metros sobre o nivel do mar, no fondo da ría de Vigo. Por outro lado, permitía controlar as comunicacións de norte a sur e dominaba o val do río Verdugo desde a súa confluencia co Oitavén ata a súa desembocadura.

O chan no que se asenta tamén é rico para o cultivo, o que, sumado á localización con fins estratéxicos e defensivos, o facía ideal para ser o señorío. O castelo evolucionou dunha torre de defensa a unha fortaleza con dobre recinto amurallado no século XV. A súa figura central nesa época foi Pedro Álvarez de Soutomaior, máis coñecido como Pedro Madruga. O nobre tamén tiña o título de conde de Caminha, visconde de Tui e marechal de Baiona, e hai investigacións sobre a súa figura que apuntan á posibilidade de que el fose Cristóbal Colón, debido ás coincidencias entre ambos en relación a amigos e rivais, así como pola toponimia asociada ás Rías Baixas, que bautizou máis de cen lugares no Novo Mundo. Pedro Madruga transformou a fortaleza de Soutomaior no seu centro de operacións durante as loitas de poder na Galicia da época. Tivo conflitos coa xerarquía eclesiástica e outras familias nobres galegas, como os Sarmiento, e posicionouse a favor da Beltranexa na Guerra de Sucesión.

A fortaleza foi destruída durante a revolta campesiña dos Irmandiños, e o nobre interveu na súa reconstrución, adaptándoa ao uso de armas de lume, que Pedro Madruga acababa de introducir na Galicia. O recinto viviu entón a súa época de maior esplendor. Nos séculos seguintes, a fortaleza entrou en declive debido en gran parte a disputas familiares. Xa case ao final do século XVIII, pasou ás mans de Benito Fernando Correa, que colocou o seu brasón de armas no acceso principal. No século XIX, o Marqués da Vega de Armijo asumiu a propiedade e ocorreu un troco fundamental na arquitectura do castelo, coa construción da “Galería das damas”.