Din os vellos do lugar que, no alto do Monte da Berra, en O Pousiño, no concello de Pazos de Borbén, onde os ollos se perden ata a Ría de Vigo, mora un santo sen nome. Cada derradeira fin de semana de agosto, xente de preto e de lonxe sobe ao miradoiro para rendérlle culto, nunha romaxe que naceu do azar e da fe.
Corría o mes de xuño de 1983 cando, ao preparar o cumio do monte para facer un merendeiro, unha máquina escavadora bateu cunha figura esculpida en pedra. Era pequena, de apenas 40 centímetros, de aspecto sinxelo, feita con mans humildes. Algúns din que é arte popular, outros atrévense a afirmar que pode ser románica. Hai quen ve nela un bispo, quen un anxo, quen sabe se unha divindade esquecida dos tempos antigos, anterior á cruz e ao altar.
A imaxe repousa agora nunha gaiola de ferro, sobre unha moderna cruz de pedra, nunha peaña que a ergue á altura dos ollos e do corazón dos devotos. Non ten nome, pero ten historia. E desde aquel achado, comezou unha romaxe que cada ano medra en fervor.
Contan que no ano 1994, o Santo Aparecido –como o bautizou o pobo– fixo o seu primeiro milagre. Un rapaz de catorce anos, membro dun grupo de gaitas que ía tocar na romaxe, sufría de verrugas nas mans. Rogoulle ao santo que llas quitase… e ao día seguinte, desaparecéronlle sen deixar rastro.
Así naceu a lenda do Santo Sen Nome, protector sen identificación, milagreiro anónimo, figura estraña que espertou unha devoción popular inesperada. E cada agosto, con cada novo romeiro, a súa presenza faise máis forte, como se o monte mesmo gardase un segredo antigo que só agora comezamos a lembrar.